مروری بر تاریخ پوستر لهستان – قسمت دوم

اندکی بعد، جنگ جهانی دوم آغاز شد. لهستان در سال های 1938-1945 اشغالگری قوای نازی و شوروی را تحمل کرد. در این سال ها لهستان از نابودی امکانات ارتباطی، حمل ونقل و صنعتی خود به ستوه آمده بود و جمعیت آن نیز به 40 درصد کاهش یافته بود. پس از 1945 با پایان یافتن جنگ، هنر جانی تازه گرفت. دستگاه تبلیغاتی کمونیسم به استفاده از پوستر به عنوان یک ابزار بسیار تأثیرگذار پی برد.

بسیاری از هنرمندان برجسته این رشته در لهستان، کار خود را در اواسط دهه چهل با طراحی پوستر برای حاکمان جدید کشور آغاز کردند. تادئوش ترپکوفسکی پیشتاز هنر پوسترسازی لهستان پس از جنگ به شمار می رفت. او از 1945 تا زمان مرگش در 1945 برخی از خاطره انگیزترین پوسترهای لهستان را خلق کرد.

در 1945 پوسترهای شگفت انگیز او جامعه را به ریشه کن کردن دشمن نازی ترغیب می کرد. مشخصه آثار او سادگی و تأکید به زبان نمادین بود که به سرعت شهرت یافت. اثر کوچک و دستی او، آخرین مرحله (1948)، یکی از نخستین فیلم های سینمایی سال های پس از جنگ لهستان را تبلیغ می کرد، که درامی تکان دهنده از بقاء و نابودی در ارودگاه های زمان جنگ بود گل میخک خم شده تذکری است آرام و واضح از گلی که در لهستان بسیار خاطره انگیز است و در این تصویر بر لباس راه راه زندانیان سایه افکنده است. بازوبند و شماره شناسایی نیز شرایط تلخ اردوگاه ها را به یاد می آورد.

در این اثر تنها نام فیلم و گروه سازنده ذکر شده است، زیرا در کشوری که اشیای کوچک معانی نمادین و تاریخی فراوانی دارند نیاز چندانی به روایت کلامی نیست. تادئوش ترپکوفسکی باز هم در 1952 در طراحی پوسترهای نه! و ورشو از ترکیب صریح و رنگ های خالص استفاده کرد. او تصاویر را به مطالب مهم خلاصه کرد، که عبارت بودند از یک شهر جنگ زده در درون خطوط، یک بمب که حاوی پیام سادة نه! بود، و یک جرثقیل که در حال بلند کردن ورشو بود تا بر نیاز به بازسازی شهر تأکید ورزد. شیوة کار او «کمتر به معنای بیشتر است» ، که الگوی بسیاری از پوسترسازان دیگر و شیوه ای جدید برای ارتباطات مؤثر شد. تأثیر مستقیم گرونوفسکی بر آثار ترپکوفسکی در اینجا به خوبی نمایان است. هر دوی آنان با استفاده از تصاویر ساده و رنگ های خالص مفاهیم موردنظر خود را ارائه می دادند. در سال های 1946-1948 حکومت کمونیست در حال مبارزه با مخالفان قانونی خود بود. پوسترهای این دوره، سیاستمداران جبهة مخالف را به تمسخر گرفته، آن ها را ضد لهستانی، و دست نشانده قوای نازی و سرمایه داران آمریکایی می خوانند، گاه نیز خصلت تصویری گمراه کننده و توهین آمیز در سطح گرافیکی بسیار بالایی عرضه می شد. در اوایل دهه پنجاه شاهد حکومت دیکتاتوری تمام عیاری بودیم.

در این دوره بود که دست اندرکاران فرهنگی حزب نظریه واقع گرایی اجتماعی را به وجود آوردند: « هنر باید در محتوا سوسیالیست و در قالب خود واقع گرا باشد.» هنرمندانی که از شرایط مذکور تبعیت نکنند مجبور به رهاکردن طراحی پوستر و شرکت در نمایشگاه ها خواهند بود. پوسترهای دورة مذکور پر بودند از کارگرانی شادمان از اینکه وظیفه خود را به خوبی انجام داده اند، زنان راننده تراکتور که از شادی در پوست خود نمی گنجند، سربازانی که محکم اسلحه های خود را چسبیده اند، و جوانانی که به طور مساوی شامل دانش آموز، کارگر و کشاورز هستند. این گونه صحنه ها قرار بود دوستی های اجتماعی را به تصویر بکشاند. با این حال، پوسترهای فراوانی نیز به تمسخر دشمنان نظام پرداخته، یادآور دوستی بی پایان لهستان و شوروی، سرکوب امپریالیسم آمریکا، موجودات کثیف و بی مصرف، و نیز سگ مزدور امپریالیسم، ژوزف تیتو بودند.

مطالعه قسمت اول

این نظریه در سیاه ترین سال های حکومت وحشت انگیز استالین به اوج خود رسیده بود. عمده ترین هنرمندان این سبک لوتسیان یاگوجینسکی، والدیسالو یانیشفسکی، الزبیتا، ولوجیمیِش زاکشفسکی، و ویتولد اخمیلوفسکی بودند. مرگ استالین و بیروت، دیکتاتور لهستانی و نیز سخنرانی مشهور خروشچوف موجب تحولات سیاسی در لهستان شدند. کمونیست ها قصد نداشتند قدرت خود را با دیگران شریک شوند اما با این حال به دنبال روش هایی آرام و در نتیجه مقبول تر برای حکمرانی بودند. با به پایان رسیدن دهه 1950 ، واقع گرایی سوسیالیست جای خود را در هنر لهستان از دست داد. دانشکده هنرهای گرافیکی دانشگاه هنرهای زیبای ورشو، گرایش های هنری زیبا، ارتباطات تصویری، هنرهای کاربردی و هنر پوسترسازی را بنا نهاد. بدین ترتیب “مدرسه پوسترسازی لهستان” شکل گرفت. در این دوره است که تأثیرگذارترین طراحان از جمله هنریک توماشفسکی، رومان چیسلویچ، ژوزف مروشچاک، که به پدران بنیان گذار «مکتب پوسترساز لهستان» مشهور شدند؛ به مطرح ساختن مسایل اجتماعی و سیاسی در کارهای بی نظیر خود پرداختند.

طراحی پوستر

هنرمندان پوسترساز لهستانی اوایل دهه 1960 با سبک نسل های پیشین خود آشنا بودند. واقع گرایی که زمانی کفایت می کرد، و نمادگرایی حاصل از جنگ دیگر نمی توانست نسل جدید هنرمندانی را که هنر پوسترسازی لهستان را به شهرت رساندند راضی سازد. آنان تصویرسازی استعماری را به کار گرفتند که مستلزم مشارکت فعالانه بیننده نیز بود. یکی از «پدران» این نسل جدید، هنریک توماشفسکی، متولد 1914 بود.

مطالعه قسمت سوم

پوستری که او برای نمایشگاه مجسمه های هنری مور در 1957 طراحی کرد، فضایی کودکانه را به تصویر می کشید که در آن نام مور به شکل دست نویس در زمینه ای آبی به چشم می خورد و یکی از مجسمه های مور نیز در بالای اسم دیده می شود. این بیان فروتنانه و آرام، خصلت فراگیر آثار مجسمه ساز را مطرح می سازد و از بیننده می خواهد دقت بیشتری را صرف تصویر کند. توماشفسکی، پوستری خلق کرد برای مطالعه، نه برای تماشا!