استون هنج بنای سنگی دوران ماقبل تاریخ

استون هنج یک شاهکار مهندسی که تنها با استفاده از ابزارها و فناوری های ساده، قبل از ورود فلزات و اختراع چرخ ساخته شده؛ از چشمگیرترین و شناخته شده ترین بناهای سنگی ماقبل تاریخ است این بنای سنگی در منطقه سالزبری در جنوب انگلستان می باشد که حدود 100 سنگ عمودی عظیم آن را تشکیل داده  که در یک طرح دایره ای قرار گرفته اند. تعابیر مختلفی برای کارکرد این بنای سنگی وجود دارد.

دوران ماقبل تاریخ

باستان شناسان زندگی بشر را از آغاز به دو دوران  پیش از تاریخ  و تاریخی تقسیم کرده اند. دوران پیش از تاریخ خود به چهار عصر تقسیم شده است : الف: پارینه سنگی ، از آغاز پیدایش بشر بر روی زمین، امرار معاش انسان از طریق شکار و سکونتگاه او غارها بودند ب : میانه سنگی که از ویژگیهای مهم این عصر، پیشرفت در ساختن ابزارهای سنگی بود  که همچنان انسان از طریق شکار امرار معاش می کرد و در غارها سکونت داشت. کشف آتش را به این دوره نسبت داده اند. ج : نوسنگی ، که در ابتدا کاربرد «سنگ صیقلی »، ایجاد سفالینه ها و تنوع در ساختن ابزار سنگی ، از مشخصه های بارز این دوره محسوب می شد. ولی بعدها رویدادهای اقتصادی ـ اجتماعی بنیادی ، این عوامل را تحت الشعاع قرار داد. در این عصر، کشاورزی (کاشتن گندم و جو) و دامپروری (اهلی کردن حیواناتی چون بز و گوسفند در خاورمیانه ) به وجود آمد وانسانِ مصرف کننده برای اولین بار به تولید مواد غذایی پرداخت . اهمیّت این رویداد بدان حدّ بود که آن را انقلاب نوسنگی یا اولین دگرگونی بنیادی در تاریخ بشری  می نامند  د. مس ـ سنگی ، که در آن علاوه بر مصنوعات سنگیِ رایج ، نخستین بار از افزار مسی استفاده شد. این عصر از لحاظ زمانی بین دو عصر نوسنگی و مفرغ قراردارد.
دوران تاریخی ، با شکل گرفتن نگارش و بخصوص پیدایش خط در هزارة سوم ق م آغاز شد. نخستین شهرها در این دوره به وجود آمد و به همین دلیل به عصر آغاز شهرنشینی موسوم است.

استون هنج بنای سنگی

استون هنج یکی از چشمگیرترین و شناخته شده ترین بناهای سنگی ماقبل تاریخ است .برای قرن ها، مورخان و باستان شناسان در مورد اسرار بسیاری از استون هنج، بنای تاریخی ماقبل تاریخ که بنای سازندگان عصر نوسنگی حدود 1500 سال طول کشید تا برپا شود، متحیر بودند. در جنوب انگلستان واقع شده است و از حدود 100 سنگ عمودی عظیم تشکیل شده است که در یک طرح دایره ای قرار گرفته اند.در حالی که بسیاری از محققان مدرن اکنون موافق هستند که استون هنج زمانی محل دفن بوده است، آنها هنوز مشخص نکرده اند که چه اهداف دیگری را دنبال می کند و چگونه تمدن بدون فناوری مدرن – یا حتی چرخ – این بنای تاریخی عظیم را تولید کرده است.

استون هنج یک شاهکار مهندسی که تنها با استفاده از ابزارها و فناوری های ساده، قبل از ورود فلزات و اختراع چرخ ساخته شده است.  ساخت دایره سنگی به صدها نفر برای حمل، شکل دادن و نصب سنگ ها نیاز داشت. این سازندگان از دیگران خواسته بودند که برای آنها غذا تهیه کنند، از فرزندانشان مراقبت کنند و تجهیزاتی از جمله سنگ چکش، طناب، شاخ و الوار را تهیه کنند. ساخت استون هنج تلاش زیادی را از صدها نفر از افراد را به خوبی سازماندهی کرد.

اولین بنای تاریخی در استون هنج یک محوطه خاکی مدور بود که در حدود 3000 سال قبل از میلاد ساخته شد. خندقی با ابزارهای شاخ ساده کنده و گچ ها روی هم انباشته شدند تا یک  مرزداخلی و خارجی درست کنند. در داخل خندق حلقه ای از 56 ستون چوبی یا سنگی قرار داشت.  این بنا برای چند صد سال به عنوان گورستان سوزاندن مردگان  مورد استفاده قرار می گرفت.  در حدود 2500 سال قبل از میلاد، این مکان با ساختن تنظیمات سنگ مرکزی تغییر کرد. سنگ‌های سارسن عظیم و سنگ‌های آبی کوچک‌تر برای تشکیل یک بنای تاریخی منحصربه‌فرد برافراشته شدند.

دو نوع سنگ در استون هنج وجود دارد – سنگ های سارسن بزرگتر و سنگ های آبی کوچکتر. سنگ های سارسن نوعی سنگ سیلکرتی(سنگی رسوبی است که بیشتر از ماسه کوارتز سیمان شده توسط سیلیس تشکیل شده) هستند؛ که به طور طبیعی در جنوب انگلستان پراکنده شده اند.  برای سال‌های متمادی، اکثر باستان‌شناسان معتقد بودند که این سنگ‌ها از مارلبورو داونز در فاصله 20 مایلی (32 کیلومتری) آورده شده‌اند، اما منشأ دقیق آنها همچنان یک راز باقی مانده است. با این حال، تحقیقات اخیر با استفاده از یک رویکرد جدید ژئوشیمیایی نه تنها تایید کرده است که مارلبورو داونز در واقع منبع بوده است، بلکه منطقه خاصی را مشخص کرده است که به احتمال زیاد سارسن ها از منطقه معروف به وست وودز، در جنوب غربی مارلبورو سرچشمه گرفته اند. وزن سارسن ها به طور متوسط 25 تن است.

بلو استون اصطلاحی است که برای اشاره به سنگ های کوچکتر که در استون هنج استفاده شده است دارد. زمین شناسی متنوعی دارند اما همه از تپه های پرسلی در جنوب غربی ولز آمده اند.  اگرچه ممکن است آبی به نظر نرسند، اما وقتی تازه شکسته یا خیس می‌شوند رنگ مایل به آبی دارند. وزن آنها بین 2 تا 5 تن است. بلو استون ها تاریخ پیچیده و متنوعی داشتند و موقعیت فعلی آنها در استون هنج تنها نشان دهنده مکان نهایی آنهاست. برخی از سنگ های آبی احتمالاً قبلاً در یک دایره سنگی در ساحل رودخانه آون در غرب آمزبری هنج، 1 مایلی به سمت جنوب شرقی قرار داشته اند.

مقادیر زیادی از مواد زائد سارسن و بلو استون و همچنین سنگ‌های چکش شکسته در مزرعه شمال استون هنج، جایی که سنگ‌ها شکل گرفته بودند، پیدا شده است.  سنگ های چکش سارسن و سنگ چخماق در اندازه های مختلف در استون هنج یافت شده است.

تجزیه و تحلیل یک بررسی اخیر از سنگ‌ها، روش‌های مختلف سنگ‌کاری مورد استفاده را نشان می‌دهد. برای تطبیق سنگ های قائم با نعل درگاه افقی، سوراخ ها و تنه های بیرون زده ایجاد شد. لنگه ها با استفاده از مفاصل  کام و زبانه  به هم متصل شدند. این نوع اتصالات معمولاً فقط در نجاری  به کار می رود.

ساخت چند  مرحله ای استون هنج

باستان شناسان بر این باورند که نمادین ترین ویرانه های ماقبل تاریخ انگلستان در چند مرحله ساخته شده است که اولین آن 5000 سال یا بیشتر پیش ساخته شده است. قدیمی ترین سازه های شناخته  و کشف شده در مجاورت استون هنج  ستون های چوبی می باشد که در دوره میان سنگی، تقریباً در 7500 سال قبل از میلاد، زمانی که بریتانیا عمدتاً جنگلی بود و شکارچیان در آن زندگی می کردند، ساخته شدند.

اولین پیشرفت های شناخته شده در خود استون هنج، ساخت یک خندق ولبه مدور خاکی در میانه بود.  دوره نوسنگی که، نزدیک به  2950 سال قبل از میلاد می باشد. نخست، بریتانیایی‌های عصر نوسنگی از ابزارهای بدوی – احتمالاً از شاخ گوزن – برای حفر یک خندق دایره‌ای عظیم در دشت سالزبری استفاده کردند.که  یک ورودی به سمت شمال شرقی و دیگری به سمت جنوب داشت. یک حلقه داخلی از 56 گودال، شناخته شده است.  به گفته برخی محققان بر این عقیده  هستند که، گودال‌های عمیقی که قدمت آن به آن دوران بازمی‌گردد و در داخل دایره قرار گرفته‌اند؛ احتمالاً زمانی حلقه‌ای از ستون‌های چوبی را در خود جای داده‌اند.

چیدمان چهارگوش چهار سنگ معروف به سنگ های ایستگاه در مرحله ای در داخل خندق مدور موجود ساخته شد.

تصور می‌شود که چند صد سال بعد، سازندگان استون هنج حدود 80 سنگ آبی غیر بومی را که 43 تای آن‌ها امروزه باقی مانده‌اند، در موقعیت‌های ایستاده برافراشتند و آنها را در شکل نعل اسبی یا دایره‌ای  با سنگ محراب رو به جنوب غربی مرتب کردند.  در مرحله سوم ساخت، که در حدود سال 2000 قبل از میلاد انجام شد،  بلوک های ماسه سنگی سارسن به صورت یک هلال یا حلقه بیرونی تا ارتفاع 7 متری در 30 کیلومتری جنوبی سایت  چیده شدند. پنج طاق ، در یک کمان رو به شمال شرقی، توسط دایره‌ای  احاطه شده بودند.در حال حاضر حدود 50 سنگ سارسن در سایت قابل مشاهده است که ممکن است زمانی حاوی تعداد زیادی سنگ دیگر باشد.

چه کسی استون هنج را ساخت؟

به گفته جفری مونموث، نویسنده قرن دوازدهمی، استون هنج کار جادوگرمرلین معرفی می کند. داستان از این قرار است که در اواسط قرن پنجم، صدها تن از اشراف بریتانیایی توسط ساکسون‌ها سلاخی و در دشت سالزبری دفن شدند.

پادشاه اورئولز آمبروسیاس به امید برپایی یادبودی برای رعایای کشته شده خود، ارتشی را به ایرلند فرستاد تا دایره ای سنگی به نام حلقه غول ها را که غول های باستانی از سنگ های آبی افریقای جادویی ساخته بودند، بازیابی کنند. سربازان با موفقیت ایرلندی ها را شکست دادند، اما نتوانستند سنگ ها را جابجا کنند، بنابراین مرلین از جادوی خود استفاده کرد. تا آنها را در سراسر دریا روح دهد و آنها را بالای گور دسته جمعی ترتیب دهد. افسانه ها حاکی از آن است که آمبروسیاس و برادرش اوتر، پدر شاه آرتور، نیز در آنجا دفن شده اند. در حالی که بسیاری بر این باور بودند که روایت مونموث داستان واقعی خلقت استون هنج برای قرن‌ها است، ساخت این بنای تاریخی قبل از چند هزار سال قبل از مرلین – یا حداقل، چهره‌های واقعی زندگی که گفته می‌شود الهام‌بخش او بوده‌اند، است. دیگر فرضیه های اولیه ساختمان آن را به ساکسون ها، دانمارکی ها، رومی ها، یونانی ها یا مصری ها نسبت می دادند.

در قرن هفدهم، باستان شناس جان اوبری ادعا کرد که استون هنج کار کاهنان اعظم سلتی معروف به درویدها است، نظریه ای که به طور گسترده توسط باستان شناس ویلیام استوکلی، که گورهای بدوی را در این مکان کشف کرده بود، رایج شد. حتی امروزه، افرادی که به عنوان درویدهای مدرن شناخته می شوند، همچنان در استون هنج برای انقلاب تابستانی جمع می شوند. با این حال، در اواسط قرن بیستم، تاریخ‌گذاری رادیوکربن( یکی از روش‌های تاریخ‌گذاری رادیومتریک می‌باشد که جهت تخمین تاریخ مرگ موجوداتی که کربن مصرف می‌کنند)  نشان داد که استون هنج بیش از 1000 سال قبل از سکونت سلت‌ها در این منطقه ایستاده است و درویدهای باستانی را از اجرا حذف کرد.  بسیاری از مورخان و باستان شناسان مدرن اکنون توافق دارند که چندین قبیله متمایز از مردم در ساخت استون هنج مشارکت داشته اند که هر کدام مرحله متفاوتی از ساخت آن را بر عهده گرفته اند.  به نظر می رسد استخوان ها، ابزارها و سایر مصنوعات یافت شده در سایت این فرضیه را تایید می کنند. مرحله اول توسط کشاورزان دوره نوسنگی که احتمالاً بومی جزایر بریتانیا بودند به دست آمد. بعدها اعتقاد بر این است که گروه هایی با ابزارهای پیشرفته و شیوه زندگی مشترک تر مهر خود را بر روی سایت گذاشتند. برخی معتقدند که آنها مهاجرانی از قاره اروپا بوده اند، اما بسیاری از دانشمندان فکر می کنند که آنها بریتانیایی های بومی بوده اند که از نسل سازندگان اولیه بوده اند.

برافراشتن سنگ ها

برای برپا کردن سنگ، مردم  حفره بزرگی با طرف شیبدار حفر کردند. پشت حفره  با یک ردیف چوب پوشیده شده بود.

سپس سنگ به  جایگاه خود منتقل شد و با استفاده از طناب های الیاف گیاهی و احتمالاً یک قاب چوبی  به شکل A به حالت عمودی کشیده شده است. ممکن است از وزنه‌ها برای  کمک به بالارفتن سنگ استفاده شده باشد. سپس  حفره به طور ایمن با قلوه سنگ  پر شده است . احتمالاً از سکوهای چوبی برای بلند کردن لنگه های افقی یا همان نعل درگاه  در موقعیت استفاده شده است.

کارکرد و مفهوم استون هنج

در حالی که مورخان توافق دارند که این مکان برای بیش از 1000 سال از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، ممکن است هرگز ندانیم چه چیزی بریتانیایی‌های اولیه را به دشت سالزبری کشاند و آنها را برای ادامه توسعه آن الهام بخشید. شواهد باستان شناسی قوی وجود دارد که نشان می دهد استون هنج حداقل برای بخشی از تاریخ طولانی خود به عنوان محل دفن مورد استفاده قرار می گرفته است، اما اکثر محققان معتقدند که این مکان عملکردهای دیگری نیز داشته است – یا به عنوان یک مکان تشریفاتی، یک مقصد زیارتی مذهبی، و یک مکان استراحت نهایی برای سلطنت یا بنای یادبودی که برای احترام و شاید ارتباط معنوی با اجداد دور ساخته شده است. در دهه 1960، جرالد هاوکینز ستاره شناس پیشنهاد کرد که خوشه سنگ های مگالیتیک به عنوان یک تقویم نجومی عمل می کند، با نقاط مختلف مربوط به پدیده های نجومی مانند انقلاب، اعتدال و کسوف. در حالی که نظریه او در طول سال ها توجه زیادی را به خود جلب کرده است، منتقدان معتقدند که سازندگان استون هنج احتمالاً دانش لازم برای پیش بینی چنین رویدادهایی را نداشتند یا اینکه پوشش ابر متراکم انگلستان دید آنها را نسبت به آسمان پنهان می کرد. اخیراً، نشانه هایی از بیماری و جراحت در بقایای انسانی کشف شده در استون هنج، گروهی از باستان شناسان بریتانیایی را بر آن داشت تا حدس بزنند که این مکان مکانی برای شفا است، شاید به این دلیل که تصور می شد سنگ های آبی دارای قدرت درمانی هستند.

استون هنج و نجوم باستان

در سالهای اخیر استون هنج به نماد نجوم باستانی تبدیل شده است .تصویر آگاهانه تری در سال های اخیر با ترکیب شواهد از باستان شناسی و نجوم در میان رشته ای جدید باستان شناسی – مطالعه باورها و اعمال مربوط به آسمان در گذشته و کاربردهای مردم علم آسمان ها قرار داده شد. بنای یادبود استون هنج توسط جوامعی ساخته شد که  آنها علاقه آشکاری به آسمان داشتند

مطالعه بیشتر⇐ تمدن تپه حصار

استون هنج و خورشید

علاقه به موقعیت طلوع خورشید با ورود سنگ ها به استون هنج آغاز نشد. در حدود یک هزاره قبل از آن، مردمان دوران نوسنگی اولیه، ده ها بارو بلند ساخته بودند که هر کدام جهت گیری خاصی بین شمال شرق و جنوب داشتند.  این الگوی جهت‌گیری را نمی‌توان جز در رابطه با آسمان توضیح داد و قابل قبول‌ترین توضیح این است که این باروها یا با طلوع خورشید (در یک روز) روبرو بودند. تراز “طلوع  نیمه تابستان” در استون هنج یکی از آنهاست مشهورترین مظاهر نجوم باستانی در جهان این بنا در قرن هجدهم توسط ویلیام استوکلی باستان شناس به رسمیت شناخته شد و همچنان هزاران نفر را در سپیده دم در طولانی ترین روز سال به این بنای تاریخی جذب می کند تا از نزدیک شاهد این رویداد باشند.

استون هنج و ماه

در حالی که می توان مطمئن بود که استون هنج مستقیماً مرتبط با خورشید است، ارتباط احتمالی آن با ماه همچنان مورد بحث است.  ادعاهای مطرح شده در دهه 1960 مبنی بر اینکه بنای یادبود دارای تعداد زیادی هم ترازی عمدی در موقعیت های طلوع و غروب خورشیدی و ماه است، توسط شواهد باستان شناسی تضعیف شده .

مهمترین آنها جهت گیری مستطیل Station Stone است.  که در تصویر زیر با رنگ قرمز مشخص شده است. محور طولانی‌تر آن به سمت جنوب شرقی نزدیک به جنوبی‌ترین موقعیت ممکن طلوع ماه (جنوبی‌ترین طلوع ماه) است. استدلال شده است که عرض جغرافیایی استون هنج به دقت انتخاب شده است که این دو جهت تقریباً عمود بر هم بودند.

استون هنج امروز

یکی از معروف ترین و شناخته شده ترین مکان های جهان، استون هنج سالانه بیش از 800000 گردشگر را به خود جذب می کند که بسیاری از آنها از شگفتی های متعدد دیگر منطقه نوسنگی و عصر برنز دیدن می کنند. در سال 1986، استون هنج در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. استون هنج در طول سالیان متمادی تحت بازسازی های متعددی قرار گرفته است و برخی از تخته سنگ های آن برای جلوگیری از ریزش در بتن قرار داده شده اند.

منابع

https://www.history.com/topics/british-history/stonehenge

https://www.english-heritage.org.uk/visit/places/stonehenge/history-and-stories/history

http://www.stonehengeandaveburywhs.org/assets/Stonehenge.LowRes.pdf

https://lib.eshia.ir/23019/1/212