آشنایی با پتینه کاری و کهنه کاری روی چوب، دیوار و فرش

پتینه (Patina) هنر قدیمی جلوه دادن لوازم نو و تازه است. بواسطه این هنر می توان رنگ و لعاب تازه ای به فضاها و لوازم مختلف داد تا آنها را زیبا و دلنشین کند. بسیاری از افراد هنردوست و خوش ذوق در دکوراسیون منازل و لوازم دکوراتیو خود برای ایجاد حس نوستالژی از تکنیک پتینه استفاده می کنند؛ البته ممکن است حتی گاهی نام آن تکنیک را هم ندانند و با نقاشی و گچ کاری اشتباه شود ولی کاربردی فراتر از نقاشی دارد و می توان بافت ساختمان و یا ظروف و وسايل چوبي را هم تغییر داد. پتینه کاری و طرح های بزجسته را می‌توان روی هر سطحی اعم از دیوار گچی یا کاغذ دیواری شده گرفته تا سطوح چوبی و ستون‌ها قابل اجراست. ضمن اینکه پتینه کاری از ماندگاری و دوام زیادی برخوردار است.

پتینه کاری چیست؟

پتینه و پتینه کاری هنری است که ریشه ایتالیایی داشته و یکی از تکنیک های نقاشی به شمار می رود. پتینه در حقیقت به استفاده از تکنیک كهنه كاري در رنگ، نقاشی ساختمان، گچبری سقف و یا ایجاد تغییرات ظاهری در ظروف مطابق با طرح کهنه و قدیمی و گفته می شود که جلوه بصری فوق العاده دارد و نظر همه را به خود جلب می کند. به بیان دیگر به مجموعه کار هایی که ظاهری قدیمی به منازل و خانه می دهد پتینه می گویند. در بسیاری از خانه ها و کاخ های باشکوه ایرانی، انگلیسی، ایتالیایی و روسی نمونه های خیلی خوبی از پتینه کاره و کهنه کاری بخصوص پتینه کاری روی شیشه را مشاهده کرد.

البته گروهی از هنرشناسان خوردگی های سبز رنگ در مس را پتینه میدانند و این این به اصطلاح پتینه را بعنوان یک محافظ در برابر خوردگی فلز قلمداد می کنند. پتینه کاری در ساختمان را نیز به نوعی می توان یکی از تکنیک های نقاشی ساختمان دانست؛ اما کاربردهای آن در واقع فراتر از نقاشی ساختمان می باشد.

کاری که پتینه انجام می دهد این است که یک سطح جدا کننده بین جسم اصلی و رنگی که قرار است، روی اجسام قرار گیرد ایجاد می کند و به این شکل جلوه کهنه و فرسوده به لوازم بنا می دهد. در هنر پتینه رنگ‌های پوشاننده، روشن کننده و مات کننده در جهت کهنه کاری و فرسوده نشان دادن لوازم نقش پر رنگی دارند. الا ایها الحال پتینه کاری و آموزش پتینه که با استفاده از ابزارها و رنگ‌های دکوراتیو و بافت خاصی را ایجاد کرده و فرصت تازه ای برای استفاده از بنا و لوازم ظروف قدیمی به وجود می آورد، از قسم هنرهای پر طرفدار روز است. به خصوص در بین کسانی که دکور آنتیک و کلاسیک را به دکور جدید ترجیح می‌دهند.

 پتینه کاری روی چوب

برای پتینه کاری روی چوب، چوب را خشک کرده و از موادی روی چوب استفاده می‌کنند تا چوب اکسید شده و آماده‌ی رنگ کردن شود در پتینه کاری روی چوب چند رنگ ترکیب و لایه‌های رنگی متفاوت بر روی چوب ایجاد می‌شود.

انواع روش های پتینه کاری روی چوب

پتینه کاری با جوهر رنگ

جوهر رنگ نوعی مواد رقیق است که به عنوان آسترهای رنگی در پتینه های جوهری استفاده می شود. چنانچه جوهر رنگ کمی غلظت داشته باشد می توان با تینر فوری و یا الکل صنعتی آن را رقیق کرد.

پتینه کاری به وسیله رنگ های حلال در آب

این نوع کار نمی تواند پوشش کلی ایجاد کند و فقط قسمت های روشن چوب را رنگ آمیزی می کند تا گره های چوب بهتر دیده شوند

پتینه روی چوب با لاک الکل

لاک الکل از خوردگی و نفوذ رطوبت در چوب پیشگیری می کند

پتینه کاری روی چوب با شاپان

شاپان در واقع اصل قیر آب شده ای که به عنوان پوشاننده چوب استفاده می شود در پتینه کاری روی چوب شاپان را کمی رقیق کرده و توسط پارچه روی سطح چوب میکشند. حلال شاپان هم تینر روغنی، نفت و بنزین است.

پتینه کاری روی چوب با رنگ روغنی

همان رنگ های روغنی که اغلب در رنگ آمیزی ساختمان و دیوار استفاده میشد برای پتینه های روغنی روی چوب هم مناسب است.

پتینه کاری رو دیوار و گچ به صورت مدرن و کلاسیک

بیشترین موارد استفاده از هنر پتینه در صنعت پتینه کاری ساختمان است. پتینه کاری روی دیوار و گچ در دو نوع پتینه کاری مدرن و کلاسیک انجام می‌شود. طرح هایی مثل ابر و باد، آسمان و فرشته یا طرح‌های طبیعت در پتینه کاری مدرن کاربرد دارد.

در پتینه کاری کلاسیک برای هر چه زیباتر شدن گچبری و سقف از تکنیک پتینه برجسته و ورق طلا استفاده می شود. البته ناگفته نماند که پتینه کاری ورق طلا کاربرد بیشتری در این زمینه دارد. پتینه کاری رو دیوار و گچ مناسب تر از رنگ آمیزی آنهاست و یک روش مناسب برای پوشاندن ترک های روی سطوح مختلف است. در نهایت برای رهایی از یکنواختی خانه می توان از پتینه کاری رو دیوار و گچ بهره برد و نهایتا از زیبایی دکوراسیونی چشم نواز بدون نیاز به خرید لوازم استفاده کرد. البته خودتان هم میتوانید با خرید خمیر مناسب پتینه کاری و شابلون های دیواری فضای خانه را تا حدودی تغییر دهید اما اگر دوست دارید که به صورت حرفه ای این کار را انجام دهید پیشنهاد میکنیم که در دوره آموزش پتینه روی چوب، گچ و دیوار مدرسه هنری ایده شرکت کنید.

پتینه کاری در فرش

عموما هدف از پتینه و اصطلاحا کهنه کاری در فرش، قیمتی و با ارزش نشان دادن آن است. به دلیل ارزشمندی و زیبایی و پر طرفدار بودن این دست از فرش وینتیج، طی سالهای اخیر فرش هایی با تلفیق سنت و مدرنیته به نامفرش کهنه نما یا فرش پتینهوارد بازار شده است. مثلا فرش پتینه 500 شانه با تراکم 1000 یکی از فرش های با کیفیت و بافت بالا به شمار می رود. همچنین به دلیل علاقه اشخاص زیادی به فرش کهنه و یا کهنه نما افراد حاضر در صنعت فرش، فرش کهنه نما را از فرش نو و جدید تهیه می کنند و با استفاده از روش های خاصی اقدام به کهنه نما کردن فرش می کنند.

با توجه به زیبایی منحصربفرد فرش پتینه به جرات می توان گفت فرش های ماشینی مدرن و در برابر فرش های پتینه حرفی برای گفتن ندارند. پتینه کاری در فرش حالت زیر خاکی بودن در فرش ایجاد می کند.

البت این تکنیک در مورد فرش های دستباف صدق می کند. فرش های دستباف قدیمی که کهنه شده اند بسیار ارزشمند هستند. فرش های دستباف برخلاف فرش ماشینی، هر چقدر به اصطلاح پا بخورند ارزش بیشتری پیدا خواهند کرد.

پتینه کاری فرفورژه

فرفورژه یک کلمه فرانسوی است که به معنی پیچ و تاب می باشد. بزرگترین سازه ای که در آن از فرفورژه استفاده شده است برج ایفل می باشد. فرفورژه ها از ترکیب چدن و آهن و آلومینیوم ساخته می شوند. پتینه کاری فرفورژه اغلب برای درب ورودی خانه به ویژه خانه های‌ ویلایی، راه پله ها و نرده ها حفاظ هاي آهنی استفاده مي شود. پتینه کاری فرفورژه ضمن ایجاد زیبایی در ساختمان کار را برای سارقین نیز دشوار‌می کند و از این‌جهت راهکار حفاظتی مناسبی محسوب می شود.

کلام آخر اینکه هنر همیشه توام با زیبایی و لذت بوده و به همین دلیل است که هنر را شراب زندگی نامیده اند در مورد پتینه باید در نظر داشته باشید شما با خلق آثاری وابسته به نظر مستقیم خودتان روبه‌رو هستید. همین نکته و خلق کردن زیبایی جذابیت هنر پتینه را دو چندان می کند اگر به هنر و آموزش پتینه کاری علاقه دارید این روزها فرصت بسیار مناسبی برای یادگیری این هنر است؛ اتفاقی که می افتد این است که هم از مشغولیت های ذهنی دور می شوید و مهم تر اینکه بواسطه پیگری علایقتان حسرتی در آینده نخواهید داشت.