محمود اولیاء کیست؟

از محله عودلاجان تا شاگردی کمال الملک، محمود اولیا کسیت؟

“محمود اولیاء (۱۳۴۰-۱۲۷۸ ش)، نقاش و از شاگردان کمال الملک، در تهران، محله عودلاجان متولد شد. محمود اولیاء در سال های نخست حضور در مدرسه به همان شیوه کمال الملک، یعنی ساخت و سازهای دقیق و طبیعت نمایی صرف، نقاشی می کرد، ولی به تدریج با مطالعه آثار برخی نقاشان اروپا مثل رامبراند، تیسین و میکل آنژ تحولی در کارهایش آشکار شد که در آثار وی پس از سال ۱۳۰۵ قابل مشاهده است. او بیشتر آثار خود را با رنگ و روغن کار کرد اما آثار طراحی و مداد رنگی نیز دارد.

کارگاه نقاشی

طراحی ها و نقاشی های کوچک او با موضوع طبیعت و فیگور، مثل «کوه مستسقی»، مناظر و پل های شیراز، «آسیاب سه تایی» و «پیرمرد روحانی» به سال های اقامت او در شیراز مربوط می شود او همچنین در راستای اهداف آموزشی کتابی با عنوان «رهنما یا مجموعه نمونه های نقاشی انسان، حیوان، مناظر طبیعی…» با همکاری علی اکبر نجم آبادی، از شاگردان کمال الملک تهیه کرد که توسط چاپ خانه تابان تهران، به شیوه سنگی به چاپ رسید.

در بیست و یک سالگی به ایتالیا رفت و در رشته مجسمه سازی به تحصیل پرداخت. پس از مدتی به فرانسه رفت و در مدرسه هنرهای زیبای پاریس به تحقیق و تحصیل مشغول شد. در پاریس با مطالعه کارهای بزرگان رنسانس و آشنایی با هنرمندان امپرسیونیست مثل مانه، مونه، سزان و دگا تحولی در اجرای آثار خود به وجود آورد. از این دوره به بعد بیشتر آثارش را با اندکی تأثیر از جریان های مدرنیسم آغازین آفریده است. از جمله تابلوی دو پسر گدا و فرد در حال تفکر، که با تکنیک طراحی و ترکیب بندی متفاوت، سرآغازی بر این تحولات و تأثیز پذیری او از  امپرسونیسم محسوب می شود.

دو پسر گدا، اثری تحول گرا

در اثر دوپسر گدا شاهد خطوط قوی و در عین حال ساده‌ای که از مشخصات کارهای اولیا است، هستیم. توانمندی اولیا در ارزش های ترسیمی-بصری، خطوط و سطوح، تسلط بر طراحی، هم آهنگی بین طرح و رنگ و ارزش دینامیکی تحولات مواد و متریال را می توان مشاهده کرد. در این اثر با ضربات شکسته، سریع، کوتاه و مستقل قلمو، خط‌هایی گریزان و شتابنده در جهت های مخالف و ترکیب بندی فضایی متفاوت، ناپایدار و شناور مشهود است.

این اثر چهره مردی تهی دست را در شرایط اجتماعی پهلوی اول نشان می دهد که دیدگاهی رئالیستی برخلاف جو ناتورالیستی زمانه خود دارد. محمود اولیا بی شک یکی از متاثرین نقاشان دوره مدرن آغازین اروپا و پیشگامان نقاشی تحول‌گرا دوره پهلوی اول است.