تئوری رنگ­ها: راهنمای مختصر برای طراحان گرافیک             

بسیاری از مردم می­پندارند انتخاب رنگ برای UI بیشتر بستگی به سلیقه­ طراح دارد و حس زیبایی شناختی او. در حالیکه فرآیند انتخاب رنگ پیچیده­ تر از آن چیزی است که به نظر می­آید و در طراحی نقشی اساسی ایفا می­نماید.

رنگ­ها تاثیری شگرف بر حال و هوای روحی و رفتار ما دارند. به همین خاطر است که موفقیت یک محصول به میزان زیادی به رنگی بستگی دارد که برای طراحی آن برگزیده شده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، نُه ثانیه طول می­کشد تا آدم­ها به شکل ناخود آگاه راجع به محصولی قضاوت کنند و بین 62 تا 90 درصد از این داوری به تنهایی بر مبنای رنگ آن محصول صورت می­گیرد.

برای خلق طراحی مناسب و به کار گیری رنگ­ها به شیوه ه­ای موثرتر، می­بایست دریابیم رنگ­ها چگونه شکل گرفته ­اند و چطور به یکدیگر ارتباط می­یابند. به این خاطر است که هنرجویان در مدارس، کالج­ها و دانشگاه­ها دانش تئوری رنگ­ها را می­آموزند که اختصاص دارد به خواص رنگ­ها.

چرخه­ رنگ

اگر به هر گونه کلاسی در حوزه­ نقاشی رفته باشید، حتما دایره­ای را دیده ­اید که متشکل از رنگ­های گوناگون است. به این دایره، (چرخه­ رنگ color wheel) می­گویند که  ما را یاری می­رساند تا بفهمیم چطور رنگ­های گوناگون به یکدیگر مرتبط می­شوند و چگونه باید ترکیب گردند.

چرخه­ رنگ معمولا از رنگ­های اولیه، ثانویه و ثالث ساخته شده است. رنگ­های اولیه آن سه رنگی هستند که از ترکیب دیگر رنگ­ها ساخته نشده­ اند. از ترکیب رنگ­های اولیه رنگ­های ثانویه به وجود می­آیند و آمیزه­ رنگ­های اولیه و ثانویه رنگ­های ثالث را به ما می­دهد که دارای اسامی دو کلمه ­ای هستند مانند: بنفش مایل به سرخ.

چرخه­ رنگ در سال 1666 توسط ایزاک نیوتن به شیوه­ای شماتیک خلق شد. از آن زمان تاکنون دستخوش تغییرات بسیاری شده است اما هنوز هم ابزاری اساسی برای ترکیب رنگ­ها به شمار می­آید. مساله­ محوری این است که چرخه­ رنگ باید به شیوه ­ای طراحی شود که رنگ­ها در آن به شکلی مناسب ترکیب شوند.

الگوهای رنگ

پیش از آنکه به ترکیب رنگ­ها مبادرت ورزید لازم است که بدانید رنگ­ها دو طبیعت متفاوت دارند: رنگ­های تنور که پوسته­ اشیاء هستند و مابقی که از نور ساخته شده­اند مانند اشعه­ های تلویزیون. این گونه­ ها دو مدل رنگی را خلق می­کنند که چرخه­ رنگ را شکل می­دهد: افزایشی و کاهشی.

الگوی رنگ افزایشی شامل: قرمز، آبی و سبز به عنوان رنگ­های اصلی می­شود که با عنوان سیستم رنگی RGB نیز شناخته می­شود. این الگو مبنای تمام رنگ­هایی است که در صفحه به کار برده می­شوند.

ترکیب رنگ­های اصلی با سهمی برابر از این سیستم، رنگ­های ثانویه را تولید می­کند که شامل: سبز آبی، سرخابی و زرد است. اما باید به خاطر داشته باشید که هر چه نور بیشتری اضافه کنید رنگ­ها روشن­تر و ملایم­تر می­شوند.

الگوی رنگ کاهشی، رنگ­ها را با کاهش نور بدست می­آورد و شامل دو نظام رنگی است. اولیRYB (قرمز، زرد، آبی) که به سیستم هنری هم شناخته می­شود و اغلب در رشته­ی تحصیلی هنر، به ویژه نقاشی به کار برده می­شود. RYBمبنای تئوری رنگ­های مدرن به شیوه­ی علمی بود که مشخص کرد سبز آبی، سرخابی و زرد موثرترین چینش از ترکیب رنگ­ها هستند و به این شیوه بود که الگوی رنگ CMY شکل گرفت. بدون این رنگ­مایه­های افزایشی، سایه رنگ نزدیک به سیاه به قهوه­ای تیره بدل می­شد.

دوره آموزشی گرافیک دیزاین

هارمونی رنگ

واژه­ هارمونی اغلب همراه با پدیده­ای منظم و خوشایند می­آید. هارمونی رنگ از چینش رنگ­ها در طراحی به جذاب­ترین و موثرترین شیوه برای مشاهده­ کاربران سخن می­گوید. وقتی رنگ­ها سامانده شده باشند، بازدید کنندگان احساس لذت و آرامش می­نمایند، در حالیکه ناسازی در طراحی به مخاطب حس آشوب و دلزدگی می­دهد. تعادل رنگ امری حیاتی در طراحی به شمار می­آید.

تک فام

(تک فام monochromatic) بر مبنای یک رنگ با تُناریته­ های گوناگون و سایه­ رنگ­های آن شکل گرفته است. هارمونی تک فام همواره انتخابی موفق را رقم می­زند چرا که اشتباه کردن و خلق نمایه­ رنگ ناخوشایند در آن به ندرت رخ می­دهد.

آنالوگ

برای خلق هارمونی آنالوگ، باید رنگ­هایی را به کار برد که در چرخه­ رنگ دقیقا در کنار هم واقع شده ­اند. این گونه از نمایه­ رنگ در طراحی­ هایی استفاده می­شود که در آن­ها نیازی به کنتراست نیست. مانند: پس زمینه­ صفحات وب یا بنرها.

مکمل

نمایه­ی مکمل متشکل از آمیزه­ رنگ­هایی است که در چرخه­ رنگ در نقطه­ مقابل یکدیگر قرار گرفته ­اند. این نمایه متضاد آنالوگ و تک فام است. چرا که هدف از آن خلق بیشترین کنتراست است.

متساوی الساقین

این نمایه شبیه قبلی عمل می­کند اما رنگ­های بیشتری را در آمیزه­ی خود به کار می­گیرد. به عنوان نمونه، اگر شما رنگ آبی را انتخاب کنید باید دو رنگ دیگر را هم برگزینید که مجاور رنگ متضادش یعنی زرد و قرمز هستند. کنتراست در اینجا تند و تیزی کمتری نسبت به نمایه­ی مکمل دارد اما در عوض امکان استفاده از رنگ­های بیشتری را به ما می­دهد.

متساوی الاضلاع

وقتی یک طراح به رنگ­های بیشتری نیاز دارد می­تواند نمایه­ متساوی الاضلاع را امتحان کند. این نمایه بر مبنای سه رنگ مجزا شکل گرفته است که در چرخه­ رنگ هم فاصله هستند. برای حفظ تعادل در این نمایه، توصیه می­شود از یک رنگ به عنوان گونه­ غالب استفاده شود، و رنگ­های دیگر جنبه­ تاکیدی داشته باشند.

مفهوم رنگ­ها

مفهوم رنگ زرد

زرد منتقل کننده­ حس امید و خوش بینی است و به جهت درخشندگی­ اش برای جلب نظر مشتریان فوق العاده است. زرد بعلاوه خلاقیت و انرژی را در برمی­گیرد.

از زرد برای انتقال مثبت اندیشی، نور، گرما، خلاقیت و انگیزه استفاده می­شود.

مفهوم رنگ نارنجی

نارنجی آمیزه ­ای از قرمز و زرد است، ترکیب روشنی و شادابی برخاسته از رنگ زرد با انرژی، برجستگی و تمایز قرمز. این ترکیب سبب می­شود تا رنگ نارنجی سرشار از زندگی باشد و هیجان زیادی از خود ساطع کند.

مفهوم رنگ قرمز

قرمز واقعا رنگ ویژه­ای است چرا که حس عشق و واکنش غریزی را منتقل می­نماید. این رنگ ضربان قلب را بالا می­برد و تنفس را سنگین می­کند.

مفهوم رنگ بنفش

بنفش حقیقتا رنگ فرهیخته ­ای است و نخبگی را می­رساند. از بنفش در طول تاریخ برای نماد سازی شکوه پادشاهی و نیز معنویت و عرفان بهره برده شده است.

مفهوم رنگ آبی

آبی از حیث محبوبیت پادشاه رنگ­ها است و بسیاری از برندها از این رنگ به عنوان رنگ شاخص برندشان استفاده کرده­اند و در خلق و هویت سازی برند مقبولیت زیادی دارد.

آبی انتقال دهنده­ مفهوم اعتماد، حس تعلق، امنیت، صداقت و آرامش است.

سخن آخر

مهم است که بدانید رنگ­های گوناگون چگونه در کنار هم برای خلق ترکیب ­رنگی زیبا و هماهنگ به کار گرفته می­شوند. رنگ­ها در جلب مشتریان نقشی اساسی ایفا می ­نمایند.

منبع